Poema o ćutanju
Kada je krajem 1978. godine u javnost dospela fotografija golobradog dečaka kome su...
Kada je krajem 1978. godine u javnost dospela fotografija golobradog dečaka kome su zloglasni ljotićevci, početkom Drugog svetskog rata na ovim prostorima, na čelu nožem urezali petokraku, nije bilo poznato ko je na fotografiji. Nakon objave te mučne fotografije otkrivene u arhivi logora Zabran, nedaleko Šapca, doznalo se da se radi o dečaku Slavoljubu Koviću Slavi kojeg su nacisti pogubili 10. januara 1942. godine.
Slavoljub Ković je rođen 1924. godine. Odrastao je u siromašnoj porodici i s tri je godine ostao bez oca. U školu kreće s dve godine zakašnjenja, a pred rat počinje izučavati krojački zanat. Nakon okupacije, s izbijanjem antifašističkog ustanka u Srbiji, priključuje se partizanima. "Isprva je bio kurir i stražar da bi potom počeo da pravi bombe, da popravlja naoružanje i da šije odela starijim borcima. Sve to pri seoskoj četi Mačvanskog partizanskog odreda, u kojoj je proveo svoj jedini ratni period“, donosi i svedočenje Živorada Berića, prvoborca iz Loznice, o tome kako je Slavo pristupio partizanima.
„Žiko, evo, došao sam i ja. Hoću da idem u partizane da se borim. Pušku nemam, oteću je od Nemaca, ali sam evo doneo ovu moju 'mašinku' (šivaću mašinu), trebaće mi da nešto drugovima sašijem i okrpim“, rekao je Slavo tada Beriću koji je i prvi prepoznao da se na objavljenoj fotografiji nalazi Slavo. Nakon sloma Užičke republike i Prve neprijateljske ofanzive, Slava pada u nemačko zarobljeništvo i završava u logoru Zabran. Njegova majka i sestra pokušale su platiti njegovo oslobađanje preko jednog folksdojčera koji se bavio takvim „poslovima“, ali im je on objasnio da to nije moguće jer je Slava vrlo prkosan prema islednicima koji su od njega pokušavali doznati imena drugih pripadnika antifašističkog otpora. Stalno ih je psovao, rugao im se pa je za njega bilo određeno strijeljanje. Iako sitan i slab, herojski se držao i nije odao nijedno jedino partizansko ime premda ih je znao mnogo. Ljotićevci su mu zato nožem u čelo urezali zvezdu, krvavu zvezdu petokraku za nedužnog Slavoljuba“.
Na koncu je Slavo streljan 10. januara 1942. godine, otprilike osam meseci pre nego što bi postao punoletan. Pored njegovog imena u logorskoj arhivi jedan od islednika je zapisao: “Priznao je samo da je učestvovao u borbama protiv Nemaca. Neće da kaže ko mu je dao pušku i municiju. Ništa više neće da prizna. Partija prva”. Nakon što je potresna fotografija objavljena u jugoslovenskim medijima pokrenuta je neformalna inicijativa da se Slava proglasi narodnim herojem, a u selu Jabuka, nedaleko Prijepolja, u Memorijalnom kompleksu Boško Buha podignuta mu je spomen-bista, rad Drinke Radovanović, a poznati pjesnik Ljubivoje Ršumović napisao mu je pjesmu „Poema o ćutanju“. Inače, Slava i Boško Buha bili su saborci u Mačvanskom partizanskom odredu. Boško Buha imao je također samo sedamnaest godina kada je ubijen u četničkoj zasedi.
Mi koji živimo
Pričaćemo
(To bar umemo)
Ti si odćutao svoju smrt
Ali mi to ne smemo
