Ko je bila Petka pre nego što je postala sveta?
Svetiteljka, koja je ime Petka dobila po danu u nedelji – petku, rođena je u Epivatu kod grada Kalikratije u Maloj Aziji, krajem 10. veka...
Svetiteljka, koja je ime Petka dobila po danu u nedelji – petku, rođena je u Epivatu kod grada Kalikratije u Maloj Aziji, krajem 10. veka. Srpska pravoslavna crkva slavi sutra praznik posvećen prepodobnoj mati Paraskevi, u narodu poznatijoj kao sveta Petka. Ona je verovatno najpoznatija svetica Balkana, zaštitnica žena, ali i siromašnih i bolesnih, međuti, o njenom životu se jako malo zapravo zna. Svetiteljka, koja je ime Petka dobila po danu u nedelji – petku, rođena je u Epivatu kod grada Kalikratije u Maloj Aziji, krajem 10. veka. Poznato je da je imala slovensko poreklo, prema nekim navodima je bila Srpkinja. Roditelji su joj bili imućni i pobožni, a nakon njihove smrti, sa 19 godina je otišla u Carigrad. Zamonašila se u crkvi Svete Sofije, gde je dobila ime Paraskeva. Najveći deo života provela je u pustinji Jordana, gde je živela asketskim životom, zbog čega se na ikonama predstavlje u skromnoj ženskoj monaškoj odeždi, sa krstom i mirtinom grančicom kao simbolom mučeništva i nevinosti. Čak su je beduini, prenose neki, zvali „an hatu“ – plemenita dama, majka vernika (titula u Islamu data još jedino Muhamedovoj ženi), jer su je smatrali strankinjom koja ih je najbolje razumela.
U starosti joj se u san navodno javio anđeo koji joj je rekao da napusti pustinju i vrati se u rodni Epivat, odakle će širiti veru Hristovu. Tamo je poživela još dve godine, u neprestanom postu i molitvi. Umrla je u dobi od oko 70 godina i sahranjena u Epivat po hrišćanskim običajima. Bogougodni hrišćani iz tog mesta posle javljanja svetiteljke u snu nekom Georgiju i Jefimiji pronašli su mesto gde su bile zakopane njene mošti, izvadili su ih iz zemlje i položili u hram svetog Petra i Pavla u Epivatu. Njene čudotvorne mošti prenošene su u toku vremena mnogo puta. Najpre u Carigrad, pa odatle ih bugarski car Jovan Asen 1238. godine prenese u Trnovo. Iz Trnova nakon njegovog pada (1393) su se mošti selile preko Vidina, do Brusa (1396) - bile prenete u Vlašku, nakon pada Bugarske pod Osmanlije. Kada je i Vlaška postala ugrožena turskim upadima, a na molbu srpske kneginje Milice sultanu Bajazitu, mošti su prenete u Srbiju 1398. godine, u srednjovekovni grad Županjevac. Odatle su oko 1400. prenete u manastir Ljubostinju, pa su konačno 1417. prenete u Beograd.
Kad je Sulejman I 1521. godine osvojio Beograd, on uz ostale dragocenosti prenosi u Carigrad i mošti sv. Petke, zajedno sa proteranim Srbima Beograđanima. Na molbu i troškom moldavskog gospodara Vasilija Arbanasa zvanog Lupula 1641. godine mošti su prenete u grad Jaši, gde se i danas nalaze (osim dva prsta šake, koji su u kapeli svete Petke na Kalemegdanu). Moldavski knez je da bi spasao mošti svetice, navodno 1632. godine isplatio dugove Svetog groba u Jerusalimu (za 42.000 mađarskih zlatnika) a 1641. godine i dug Vaseljenske patrijaršije, i još podmitio Turke u Carigradu sa 390 kesa dukata. Širom Srbije nalazi se i veliki broj izvora, koji su posvećeni sv. Petki. Jedan od njih je izvor sv. Petke u kalemegdanskoj tvrđavi u Beogradu, gde su njene mošti dugo vremena počivale. Kult Svete Petke je veoma razvijen među Srbima, pa je Petkovica kao jača slava raširena u više krajeva, a najviše u istočnoj Srbiji .
